Về Đạo Tự Nhiên hay Đạo Đức Kinh: Te Tao Ching
Đạo Tự Nhiên hay đại Đạo được viết vào khoảng 2500 năm trước, cùng khoảng thời gian khi Phật giảng Đạo Phật ở Ấn Độ và Pytago dạy ở Hy Lạp. Đạo Tự Nhiên có thể được ví như một tác phẩm tiếng Trung ảnh hưởng nhất một thời đại. 81 chương của tác phẩm đã được dịch sang tiếng Anh nhiều hơn bất cứ tài liệu tiếng Trung nào khác.
Đạo Tự Nhiên cung cấp nguyên lý cơ bản cho trường phái triết học Lão Tử, là một trụ cột quan trọng của tư tưởng Trung Quốc. Đạo dạy rằng không có sự chia tách sự thật trong cội nguồn của mọi thứ. Nghĩa đen:
Tao = the way – con đường.
Te = Strength/virtue : sức mạnh/ đức hạnh.
Ching = scripture: đoạn văn, bài thơ, ca
Vần thơ của Te Tao Ching viết theo ngôn ngữ Trung Quốc cổ. Chữ trừu tượng, Trung Quốc cổ không có mang một nghĩa đơn cụ thể nào, nhưng nó gợi ra các nghĩa khác nhau. Một số từ Trung Quốc có thể được dùng như danh từ, động từu và tính từ cùng một thời điểm. Do đó những câu của các từ gợi lên loạt nghĩa, gợi lên cảm xúc, ý tưởng và các hình ảnh.
Nó khó để có thể đưa ra văn bản cổ tiếng trung sang nghĩa tương ứng tiếng Anh và tiếng Việt mà không mất đi ý nghĩa phần nào. Các phần dịch khác nhau của Te Tao Ching có thể xuất hiện ở các văn bản dịch nghĩa hoàn toàn khác nhau. Để hiểu văn bản gốc toàn bộ, chúng ta cần độc các bản dịch khác nhau giúp bổ sung nghĩa cho nhau. Văn bản dịch sang tiếng Việt dùng bản dịch của Gia Fu Feng và Jane English.
Về Lão Tử.
Không có hiểu biết rõ ràng về Lão Tử, ít nhất là không có gì rõ ràng. Một số còn nghi ngờ liệu Lão Tử có phải là tác giả của Te Tao Ching không. Tuy nhiên, tên của ngài trở thành huyền thoại đi kèm bản viết này, đây cũng là tác phẩm duy nhất của ông.
Lão Tử (tên khác là Lý Dĩ) được cho là sinh ngày 24 tháng 3 năm 604 trước công nguyên.
Lão Tử khi già, cưỡi một con trâu khi về nghỉ an lão ở một tỉnh vùng núi phía tây biên giới. Có một vị tướng biên ải tiếp cận, vị tướng cầu xin ngài hãy để lại lời dạy hậu thế trước khi người đi qua. Lão Tử sau đó về ở ẩn trong một đèo tĩnh mịch, ở đó ngài viết Te Tao Ching, sau đó ngài đi về hướng tây và không bao giờ được thấy lại.
Âm và Dương: Yin and Yang
Trong triết học Trung Hoa, nhịp của sự sống, sự dao động trong vũ trụ, là sự vận động theo nguyên tắc tương trợ lẫn nhau của Âm và Dương,
Yin – Âm: là sự tĩnh lặng, nữ, trức giác, nhận lực thường chỉ trái đất. Trái đất là nguồn của sự sống; trái đất cung cấp cho chúng ta thứ chúng ta cần để tồn tại. Yang, dương là mạnh mẽ, nam, sáng tạo, phát lực thường liên tưởng đến trời. Trời trên chúng ta và luôn ở trạng thái động và mang lại sự thay đổi.
Khi âm đạt đến cực đỉnh, nó giảm xuống cho dương tăng trưởng, sau đó khi dương đạt cục đỉnh, nó giảm cho dương phát triển. Đây là thành tố cơ bản cho vòng tuần hoàn vĩnh cửu. Chấm trong nửa vòng trắng và nửa vòng đen chỉ ra rằng bên trong thứ này có hạt giống của thứ kia. Âm không thể tồn tại nếu không có dương và ngược lại.
Trạng thái lú tưởng của mọi vật trong vũ trụ hữu hình, và thế giới loài người, là một trạng thái hài hòa biểu lộ bằng sự cân bằng của âm và dương trong cơ thể và trong tâm trí.
Âm | Dương | Âm | Dương |
Đêm, tối | Ngày, ánh sáng | Thung lũng | Núi |
Mưa, nước, lạnh | Lửa, nhiệt | Sông | Sa mạc |
Mùa đông, mùa thu | Mùa hè, mùa xuân | Cong | Đường thẳng |
Số lẻ | Số chẵn | Mềm | Cứng |
Mặt trăng | Mặt trời | Sự đồng nhất | Hòa tan |
Phía bắc và phía Tây | Phía nam và phía đông | Tâm lý | Vật lý |
Bên phải, đi xuống | Bên trái, đi lên | Thế giới trừu tượng | Thế giới hữu hình |
Trực giác | Thông minh | Con hổ | Con rồng |
Bị động, tĩnh | Chủ động, năng động | Thận, tim | Bàng quang |
Co lại | Giãn nở | Gan, phổi | Ruột, da |
Giảm | Tăng trưởng |
|
|
Bảo thủ | Cải tiến |
|
|
Truyền thống | Cải cách |
|
|
6 2 Đạo là gốc của vạn vật Nó là báu vật của người tốt và là nơi nương tựa cho người xấu. Lời nói ngọt ngào có thể mua được danh dự Hành động tốt có thể thu được sự nể trọng. Nếu một người là người xấu, đừng ruồng bỏ anh ta. Do đó vào ngày vị vua đăng quang, Hay khi ba bị quan lớn được bổ nhiệm, Đừng gửi quà ngọc bích hay đội những xe ngựa kéo, Mà hãy tĩnh lặng và đề cử đại Đạo. Tại sao hầu hết mọi người rất thích lần đầu tiên thấy? Chẳng phải là do bạn tìm thấy thứ bạn đang tìm kiếm và được tha thứ khi bạn phạm tội? Do đó đây là báu vật quý giá nhất của vũ trụ. 63 Thực hành không hành động Hoàn thành công việc mà không làm Nếm thứ vô vị. Làm tốt hết tâm với việc nhỏ, tăng dần thứ yếu. Tưởng thưởng đau khổ với sự để tâm, ân cần Thấy điều đơn giản trong thứ phức tạp. Đạt được thành tự lớn lao trong những việc nhỏ (hoàn thành tốt cả những việc nhỏ nhặt). Trong vũ trụ, thứ khó khăn sẽ được hoàn thành nếu làm khi chúng còn nhỏ, dễ. Trong vũ trụ, hành động lớn lao là tích gộp của nhiều hành động nhỏ bé. Nhà hiền triết không nỗ lực quá mức với bất cứ thứ rất lớn lao/khó nào, Do đó họ lại đạt được thành tựu lớn lao. Dễ dàng hứa sẽ đem lại ít sự tin tưởng. Làm việc hời hợt sẽ tạo ra sự khó khăn vô cùng sau này. Bởi vì nhà hiền triết luôn xử lý trước khi thứ khó khăn hiện ra. Nên họ hiếm khi phải trải nghiệm khó nhọc đó. 64 Hòa bình thì dễ duy trì; Các vấn đề phức dễ dàng được vượt qua trước khi chúng manh nha. Cứng quá thì dễ gãy Thứ nhỏ thì dễ dàng phân nhỏ. Đối phó với vấn đề trước khi nó xảy ra. Đặt mọi thứ theo trật trước khi nó trở lên vô trật tự. Một cây lớn bằng vòng tay người ôm Nảy nở từ một hạt mầm nhỏ bé; Tòa thành cao chín tầng bắt đầu với từng viên đất một; Hành trình vạn dặm bắt đầu từ một bước chân. Người mà hành động sẽ bị thất bại bởi chính mục đích của anh ta; Người mà cố nắm giữ sẽ mất. Nhà hiền triết không hành động, do đó ông ta không bị đánh bại. Ông ta không cố nắm giữ do đó ông ta không bị mất. Mọi người thường thất bại khi họ ở bờ vực của thành công. Do đó cần để tâm nhiều khi kết thúc như là để tâm khi bắt đầu; Do đó sẽ không có thất bại. Do đó nhà hiền triết tìm kiếm sự tự do khỏi các ham muốn, mong cầu. Ông ta không tích lũy thứ quý giá. Ông ta học cách không giữ các ý tưởng (xả ly quan điểm). Ông ta làm cho mọi người trở lại với thứ họ đã mất. Ông giúp vạn vật tìm thấy bản chất thật của chúng. Nhưng ông tự kìm chế mình để không hành động.
71 Biết được sự ngu dốt sẽ là sức mạnh. Phớt lờ kiến thức là bệnh hoạn. Nếu một người phát chán với bệnh tật, thì anh ta sẽ không bệnh. Nhà hiền triết không bệnh bởi vì anh ta phát ngấy với ốm đau. Do đó ông ta không ốm. 72 Khi mọi người mất khả năng phán đoán sự kinh sợ, có thể sẽ có thảm họa. Đừng vào bừa nhà họ. Đừng gây phiền công việc họ. Nếu bạn không làm phiền, họ sẽ phát ngấy với bạn. Do đó nhà hiền triết biết chính mình nhưng không biểu lộ, khoe khoang, Có sự tự trọng nhưng không hống hách. Ông ta bỏ sự hống hách và chọn lòng tự trọng. 73 Một người dũng cảm và say đắm, quá đam mê sẽ giết chóc hay bị giết. Một người dũng cảm và tĩnh lặng sẽ luôn giữ gìn sự sống. Trong hai người trên, ai tốt, ai có hại vậy? Một số không được trời phù hộ. Ai mà biết được tại sao? Thậm chí nhà hiền triết cũng không biết rõ vì sao thế. Đạo của trời là không cố nỗ lữ quá, do đó nó chiến thắng mọi thứ. Nó không nói ra, nhưng nó đã được trả lời. Nó không đòi hỏi, nhưng được cung cấp với mọi thứ nó cần. Nó có vẻ không mục đích, nhưng những mục đích của nó đã hoàn thành. Lưới trời lồng lộng, tỏa rộng khắp. Mạng lưới tuy thưa, nhưng không thứ gì lọt qua. 74 Nếu con người không sợ chết, Sẽ vô dụng nếu đem cái chết ra đe dọa họ. Nếu một người sống ở trạng thái luôn sợ chết, Nếu phạm luật nghĩa là anh ta sẽ bị tử hình, Thì sẽ còn có ai dám phạm luật? Luôn có một người phán xử chính thức. Nếu bạn cố thay vị trí của anh ta, Sẽ giống như là bạn cố trở thành một người thợ mộc chính Và cắt tỉa gọt gỗ. Nếu bạn cố cắt gỗ như một người thợ cả, bạn sẽ chỉ làm đau tay bạn mà thôi. 75 Tại sao người dân chết đói vậy? Bởi vì qua thuế, người cai trị đã ăn hết tiền của. Do đó người dân đang chết đói. Tại sao người dân nổi loạn? Bởi vì nhà cai trị can thiệp quá nhiều. Do đó họ nổi loạn. Tại sao người dân nghĩ quá ít về cái chết? Bởi vì nhà cai trị đòi hỏi sự sống quá nhiều. Do đó người dân coi cái chết nhẹ tự lông hồng. Có ít đủ duy trì sống, người ta sẽ biết nên trân quý cuộc sống nhiều hơn.
81. Lời thật thì không hay Lời đẹp thì không thật. Người tốt không tranh luận. Những người hay tranh cãi là người không tốt. Người biết thì không học. Người học thì không biết. Nhà hiền triết không bao giờ cố gắng tích trữ nhiều của cải. Càng làm cho người khác nhiều, họ càng có (càng nghĩ cho người càng có). Càng đem cho người khác nhiều, sự giàu có của họ lại càng lớn lao hơn. Đạo của trời thì sắc nhọn nhưng không gâu sát thương. Đạo của thánh nhân là đạo của hoàn thành mà không cần cố gắng. |
Chúc năm mới bình an, hạnh phúc Chúc vui xuân 2021 Có cô bạn bảo: tu là sửa. Sửa là tu. Rồi có thầy dạy: tâm bình cảnh cũng bình. Hay người buồn cảnh có vui đâu bao giờ. Ngoại suy có lẽ cũng đúng với vui, giận, sợ, lo, bất an, hạnh phúc, bình an. "Happiness is the inside job, not outside, you must be happy before want to make other happy" - tổng hợp các nguồn của John Maxwell. Hạnh phúc là công việc của bản thân mình, chứ không phải mong cầu bên ngoài, bạn phải vui vẻ hạnh phúc trước khi mong muốn đem lại hạnh phúc cho ai đó. Tu hay sửa? Càng lớn, càng già, càng trưởng thành, trong lịch sử những người giỏi chuyển từ thứ lớn lao sang thứ nhỏ bé: từ thay đổi thế giới, sang nhỏ lại là thay đổi quốc gia, rồi thu nhỏ hơn là thay đổi cộng đồng, rồi thay đổi gia đình, đối tác.... mệt hoài, chạ muốn gì to tát, họ chỉ muốn và chú tâm thay đổi bản thân - òa, có lẽ sự tỉnh ngộ tỉnh, tỉnh thức hay thực tu bắt đầu. Góc tổng kết sự thay đổi khi mấy ace hay dùng trà cafe. Có mục tiêu lớn. Chia thành nó nhỏ lại Chia cái nhỏ đó thành cây vấn đề cần giải quyết Động não liệt kê ra các giải pháp: 10, 20 giải pháp càng tốt, liệt kê mà không đánh giá. Đừng sợ ngớ ngẩn, trên thế giới có những đứa hoàn thiện thứ ngớ ngẩn thành ý tưởng kinh doanh, đem lại doanh số hay lợi ích lớn rồi. Động não nhiều, não sẽ tự động, rồi tự giải phóng, tư duy tự đạt đích. Chọn 2, 3 ý tưởng theo ý hay, tính hiệu hiệu quả cao, nhàn hay khả năng khả thi cao, chi phí ít. LÀM LUÔN LÀM LUÔN Hoàn thiện dần, chú tâm hay hết tâm mà dần theo thời gian đạt không mong cầu khi làm là đúng hướng - theo lời dạy Lão Tử. CUỐI ngày, tuần, tháng, năm, Jim Rohn khuyên hãy dành ít thời gian cho tư duy, tĩnh lặng, quán thứ có, thấy, trải qua, làm đó và chỉnh. Theo kiểu dễ hiểu PDCA: lên kế hoạch, thực hiện, kiểm tra, và chỉnh sửa cho ngày mới, tuần mới, tháng mới, năm mới, đời mới^^... Tác phẩm được dịch nhanh nhân thời gian rảnh 3 ngày tết âm lịch 2021 nên sẽ còn nhiều thiếu sót sẽ được chỉnh sửa khi rảnh. Mong nhận được sự góp ý. Đọc thêm
|